“Çocuğum gece uykusundan ağlayarak uyanıyor. Hiçbir şekilde sakinleştiremiyorum. Çığlıklar atıyor. Kontrolsüz davranışlar sergiliyor. Bizi duymuyor, bizimle iletişime geçmiyor” gibi sorunlar yaşıyorsanız; bu sorunların sebebi gece terörüdür.

Gece terörü belli bir nedene bağlanamayan, gece çocukların çığlıklar atması, ağlaması, bağırması, fiziksel saldırganlık göstermesi durumudur. Bu nöbet esnasında çocuklar çevresi ile iletişime geçmezler. Uyku durumları devam etmektedir. Sizi duymazlar, sakinleştirmeye çalışmanız bir sonuç vermez.

Bu nöbetlerin belli bir sebebi yoktur, psikiyatrik bir durumla bağlantılı değildir. Tetikleyen durumlar; çocuğun ateşli olması, uykusuz kalması, uyku düzeninin bozulması, fiziksel ya da duygusal stres altında olması durumlarıdır. Gece terörü genetik faktörlerden de etkilenmektedir. Ailede ve yakın akrabalarda uyku terörü görülen çocuklarda bu durumun görülme olasılığı daha fazladır.

Gece terörünün 6 yaşa kadar olan çocuklarda görülmesi normal kabul edilmektedir. Çocukların %1 ila %6’sında görülmektedir. Büyük bir kısmı 12 yaşında ya da ergenlik dönemi sonunda kendiliğinden kaybolmaktadır. Nadiren ergenlik sonrasında da devam ettiği görülmektedir. Ergenlik sonrası devam eden gece terörü durumlarında psikiyatriye başvurmanızda fayda vardır.

Gece terörü yaşayan çocuklar bu nöbetleri ertesi gün hatırlamazlar. Nöbet sonrası kolayca uykuya dalarlar ve ertesi gün sorulduğunda hatırlamadıklarını söylerler. Çocuklar bu nöbetleri nadiren hatırlamaktadırlar. Hatırladıkları kadarını size anlatmak isterlerse siz durumu inkar etmemelisiniz. Sakin bir şekilde olanları ona anlatmalı ve korkulacak bir şey olmadığını söylemelisiniz.

Neler yapmalıyız?

Peki sizin çocuğunuzda gece terörü görülüyorsa siz neler yapmalısınız, çocuğunuza nasıl yaklaşmalısınız? Bu durum ilaç tedavisi gerektiren bir rahatsızlık değildir. Psikiyatrik bir tedavi gerektirmez; bazı durumlarda psikiyatriye başvurmanız gerekebilir.

Çocuğunuz nöbet geçiriyorken; onu uyandırmaya çalışmayın. Çocuğun o anda uyanması çocuk üzerinde olumsuz etkilerin kalmasına sebep olur. Uyandırmaya çalışmanız da faydalı olmayacaktır. Çocuklar o esnada sizinle iletişim kurmazlar ve uyanmazlar. Fiziksel müdahalede bulunmanız, kollarını bacaklarını tutmanız, kucaklamaya çalışmanız onun daha da hareketlenmesine sebep olur.

Sizin o esnada yapmanız gereken odasının ışığını açmanızdır. Işığın açık olması çocuğunuzu biraz daha rahatlatabilir. Çocuğunuzun yanına gidip sakin bir ses tonuyla onun yanında olduğunuzu söyleyip sırtını okşamanız faydalı olabilir; ancak bunları uyandırmak amacı ile yapmayın. Eğer bu davranışlar sakinleşmesini sağlamıyorsa uzaklaşın ve sadece hareketinden dolayı kendine bir zarar gelmemesi için izleyin. O an çevrede ona zarar verecek bir durum varsa onu düzenleyin, mümkün olduğunca çocuğunuza müdahale etmeyin.

Çocuğunuz gece terörü yaşıyorsa, bu durumun önüne geçmek için çocuğunuzun her gece ortalama saat kaçta nöbet geçirdiğini gözlemleyin. Kendinize bir çizelge hazırlayın ve her gece o saate yaklaşırken çocuğunuzu uyandırın. Gece terörü uykunun REM döneminde görülür. REM dönemi uykunun en derin olduğu dönemdir. Siz çocuğunuzu uyandırmakla REM dönemine girmesini ve dolayısı ile gece terörü yaşamasını engellemiş oluyorsunuz. REM dönemi genellikle uykuya dalıştan 90-120 dk. sonra görülür. Çocuğunuzun uykuya daldıktan 1,5 – 2 saat sonra gece terörü yaşaması daha yüksek ihtimaldir. Uyandırma saatinizi buna göre ayarlayabilirsiniz. Bu uygulamayı yapmaya başladıktan 7 gün sonra hala gece terörü görülüyorsa psikiyatriden yardım almanız gerekmektedir.

Betül ŞEN
Psikolojik Danışman